Nguồn gốc, thuần hóa và lan tỏa

Theo nhà thực vật học Liên Xô Nikolai Vavilov, trung tâm nguồn gốc của Mơ Armenia là Trung Á, nơi quá trình thuần hóa của nó diễn ra, và Trung Quốc là một trung tâm thuần hóa khác.[11] Giả thuyết của ông đã được xác nhận bởi các nghiên cứu di truyền.[2][3]

Có ít nhất ba sự kiện thuần hóa độc lập trong lịch sử của Mơ Armenia:[2]

• Loại mơ từ các quần thể hoang dã ở nam Trung Á (Kyrgyzstan) đã phát sinh ra loại mơ được trồng ở nam Trung Á và bắc Nam Á.
• Loại mơ từ các quần thể hoang dã ở bắc Trung Á (Kazakhstan) đã phát sinh ra loại mơ được trồng ở bắc Trung Á, Tây Á (bao gồm Armenia, nơi xuất xứ trước đây), châu Âu và Bắc Phi.
• Loại mơ thứ ba từ Trung Quốc, làm phát sinh ra mơ trồng ở Đông Á. Nó liên quan đến các quần thể hoang dã từ bắc Trung Á hoặc/ và giống lai của nó với Mơ sibiria.

Mơ được trồng lan tỏa về phía tây theo hai con đường chính: một là Trung Á đến Tây Á rồi đến Địa Trung Hải, Châu Âu và Châu Phi, và hai là Trung Á đến lục địa Châu Âu. Ngoài ra, mơ được trồng từ Nhật Bản đã đóng góp một phần nhỏ đến Địa Trung Hải, Châu Âu.[3]

Lịch sử trồng trọt

Quả mơ được biết đến ở Armenia từ thời cổ đại, chúng đã được trồng ở đó lâu đến nỗi trước đây người ta cho rằng nó có nguồn gốc từ đó.[12] Một cuộc khai quật khảo cổ học tại Garni thuộc Armenia đã tìm thấy hạt giống cây mơ ở một địa điểm thời kỳ Chalcolithic.[13] Tên khoa học của nó là Prunus armeniaca (mơ Armenia) xuất phát từ giả định đó. Ví dụ như, nhà trồng trọt người Bỉ Baron de Poerderlé, ghi chép vào những năm 1770, đã khẳng định, "Cet arbre tire son nom de l'Arménie, province d'Asie, d'où il est originaire et d'où il fut porté en Europe ..."..."("cây này lấy tên từ Armenia, vùng đất của Châu Á, nơi nó bắt nguồn, và từ khi nào nó được đưa đến Châu Âu ... ").[14] Một lượng lớn mơ, khoảng 50 giống, được trồng ở Armenia ngày nay.[12]

Mơ đã được trồng ở Trung Quốc từ năm 1000 trước Công nguyên.[15] Bắt đầu từ khoảng thế kỷ thứ bảy, mơ ở Trung Quốc đã được bảo quản bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm ướp muối, hun khói, và sấy khô phổ biến hơn. Hồ Bắc được chú ý đến với những quả mơ hun khói đen.[16]

Việc nó đến Hy Lạp là do Alexander Đại đế.[17]

Một bài báo về việc trồng mơ ở Andalusia của Tây Ban Nha được đăng trong tác phẩm nông nghiệp thế kỷ 12 của Ibn al-'Awwam, Book on Agriculture.[18]

Ở Anh vào thế kỷ 17, dầu mơ được sử dụng trong các phương pháp điều trị bằng thảo dược nhằm chống lại các khối u, sưng và loét.[19] Vào thế kỷ đo, những người định cư ở Anh đã mang mơ đến các thuộc địa của Anh ở Tân Thế giới. Hầu hết sản lượng mơ hiện đại của Mỹ xuất phát từ cây con do các nhà truyền giáo Tây Ban Nha mang đến Bờ Tây. Hầu như tất cả sản xuất mơ thương mại của Hoa Kỳ đều ở California, một số ít ở Washington và Utah.[20]